fbicon

Nieuwgrieks, Morfologie en Syntaxis


Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl
Nieuwgrieks, Morfologie en Syntaxis
Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl

©

 
Grammatica//Morf/MorfWerw/MorfWerw3RegeOnre1eCj2eStPass


Overzicht 1e conjugatie, 2e stam, passief


Type A

 

sigmatische tweede stam eerste stam op tweede stam             ")
    act pass              
B-groep labiaal:
β
π

φ
ψ
en
πτ

λπ
μπ

μ
μφ
ρπ
φτ
ευ
αυ




ψ




φτ
φθ

κρυβ-
εγκαταλειπ-

αλειφ-
οψ

καλυπτ-
συναπτ-

παραπεμπ-
παρακαμπ-

μεμφ-

βλαφτ-
δουλευ-
-

κρυψ-
εγκαταλειψ-

αλειψ-
-

καλυψ-
συναψ-

παραπεμψ-
παρακάμψ-



βλαψ-
δουλεψ-

κρυφτ--
εγκαταλειφτ-
εγκαταλειφθ-
αλειφτ-
-

καλυφτ-
συναφθ-

παραπεμφθ-
παρακαμφθ-



βλαφτ-
δουλευτ-

κρύβω
εγκαταλείπω

αλείφω
-

καλύπτω
συνάπτω

παραπέμπω
παρακάμπτω

-
-
βλάφτω
δουλεύω

κρύβομαι
εγκαταλείπομαι

αλείφομαι
όψομαι

καλύπτομαι
συνάπτομαι
-
παραπέμπομαι
παρακάμπτομαι

μέμφομαι
τέρπομαι
βλάφτομαι
δουλεύομαι

verbergen
verlaten

insmeren
zien

bedekken
aanknopen

verwijzen
passeren

bekritiseren
amuseren
beschadigen
werken

45
18

14
1

25
4

8
4

1
3
10
217
labiaal:
ευ
αυ

σ

αυτ
ευτ

αναπαυ-
γενικευ-
εκπαιδευ-

αναπαυσ-
γενικευσ-
εκπαιδευσ-

αναπαυτ-
γενικευτ-
εκπαιδευτ-
εκπαιδευθ-

αναπαύω
γενικεύω
εκπαιδεύω

αναπαύομαι
γενικεύομαι
εκπαιδεύομαι

doen rusten
generaliseren
opleiden

2
25
173

A-groep klinker:
υ

ει
ου
ε


σ


θ/
στ

απολυ-

αποκλει-
αποκρου-
συνδε-

απολυσ-

αποκλεισ-
αποκρουσ-
συνδεσ-

απολυθ-

αποκλειστ-
αποκρουστ-
συνδεθ-

απολύω
αναδεικνύω
αποκλείω
αποκρούω
συνδέω

απολύομαι

αποκλείομαι
αποκρούομαι
συνδέομαι

ontslaan

uitsluiten
afstoten
verbinden

34

14
7
9
klinker:
ε
ευσ  
εμπνε-

εμπνευσ-

εμπνευστ-

εμπνέω

εμπνέομαι

inspireren

23
N-groep αν
αυν
εν
ειν
ην
ιν
υν
ων



σ



θ


χαν--
απελαυν-
δεν-

ψην-

ντυν-
πληρων-
χασ-
απελασ-
δεσ-

ψησ-

ντυσ-
πληρωσ-
χαθ--
απελαθ-
δεθ-

ψηθ-

ντυθ-
πληρωθ-
χάνω
απελαύνω
δένω

ψήνω

ντύνω
πληρώνω
χάνομαι
απελαύνομαι
δένομαι
-
ψήνομαι
-
ντύνομαι
πληρώνομαι
verliezen
uitzetten
binden

braden

aankleden
betalen
8
3
13

10

10
718
ων ξ χτ μαζων- μαζωξ- μαζωχτ μάζώνω μαζώνομαι verzamelen 1
αν
ειν
ην
ων
σ στ πιαν-
κλειν-
σβην-
ζων-
πιασ-
κλεισ-
σβησ-
ζωσ-
πιαστ-
κλειστ-
σβηστ-
ζωστ-
πιάνω
κλείνω
σβήνω
ζώνω
πιάνομαι
κλείνομαι
σβήνομαι
ζώνομαι
nemen
sluiten
braden
omgorden
8
4
6
1
αιν ασ αστ ξαιν- ξασ- ξαστ- ξαίνω ξαίνομαι tegenkammen 1
αιν ησ ηθ ανασταιν- ανατησ- αναστηθ- ανασταίνω ανασταίνομαι doen herrijzen 15
αιν αξ αχτ βυζαιν- βυζαξ- βυζαχτ- βυζαίνω βυζαίνομαι zuigen 1
αιν υσ υθ αρταιν- αρτυσ- αρτυθ- αρταίνω αρταίνομαι kruiden 1
μ
μν
         
-
-
 
T-groep dentaal:
δ
θ
σ
τ
en
λ
λλ
λν
σσ
ρν


σ


στ






σθ

διαψευδ-
πείθ-






πλασσ-

διαψευσ-
πειθ-






πλασ-

διαψευστ-
πειστ-






πλασθ-

διαψεύδω
πείθω






πλάσσω

διαψεύδομαι
πείθομαι
-
-

-
-
-
πλάσσομαι

loochenen
overtuigen






modelleren

4
12






2
-θέτω σ θ θετ- θεσ- τιθ- θέτω τίθεμαι plaatsen 28
R-groep αρ
ιρ
αρ(ισ)
ιρ(ισ)
στ σοκαρ-
σερβιρ-
σοκαρ(ισ)-
σερβιρ(ισ)-
σοκαριστ-
σερβιριστ-
σοκάρω
σερβίρω
σοκάρομαι
σερβίρομαι
shockeren
serveren
168
4
Z-groep ιζ
αζ
σ στ οριζ-
διαβάζ-
ορισ-
διαβασ-
οριστ-
διαβαστ-
ορίζω
διαβάζω
ορίζομαι
διαβάζομαι
bepalen
lezen
902
520
αζ
ιζ
ξ χτ
χθ
αλλαζ-
αγγίζ-
αλλαξ-
αγγιξ-
αλλαχτ-
αγγιχτ-
αλλάζω
αγγίζω
αλλάζομαι
αγγίζομαι
veranderen
aanraken
106
14
G-groep gutturaal:
γ
γγ
γχ
κ
χ

χν



ξ


χτ
χθ

ανοιγ-
σφιγγ-
ελεγχ-
πλεκ-
ψυχ-
φτιαχν-

ανοιξ-
σφιξ-
ελεγξ-
πλεξ-
ψυξ-
φτιαξ-

ανοιχτ-
σφιχτ-
ελεγχτ-
πλεχτ-
ψυχθ-
φτιαχτ-

ανοίγω
σφίγγω
ελέγχω
πλέκω
ψύχω
φτιάχνω

ανοίγομαι
σφίγγομαι
ελέγχομαι
πλέκομαι
ψύχομαι
φτιάχνομαι

openen
verstikken
controleren
breien
afkoelen
maken

38
4
21
8
1
29
σσ

ττ
ξ χτ/
χθ
αναπτυσσ-

εισπραττ-
αναπτυξ-

εισπραξ-
αναπτυχτ-
αναπτυχθ-
εισπραχθ-
αναπτύσσω

εισπράττω
αναπτύσσομαι

εισπράττομαι
ontwikkelen

incasseren
48

8
σκ σ σθ διαγνωσκ- διαγνωσ- διαγνωσθ- διαγνώσκω διαγνώσκομαι diagnosticereren 4
σχ σ θ κατασχ- κατασχεσ- κατασχεθ- κατάσχω κατάσχομαι confisqueren 2
asigmatische tweede stam eerste stam op tweede stam            
    act pass              
N-groep ιν
υν
ν θ κριν-
μολυν-
κριν-
μολυν-
κριθ-
μολυνθ-
κρίνω
μολύνω
κρίνομαι
μολύνομαι
oordelen
vervuilen
22
53
ειν ν θ - - -   -
αιν αν
αν
αν
υσ
αθ
ανθ
αστ
υθ
ζεσταιν-
απολυμαίν-
ξαιν-
αρταιν-
ζεσταν-
απολυμαν-
ξασ-
αρτυσ-
ζεσταθ-
απολυμανθ-
ξαστ-
αρτυθ-
ζεσταίνω
απολυμαίνω
ξαίνω
αρταίνω
ζεσταίνομαι
απολυμαίνομαι
ξαίνομαι
αρταίνομαι
verwarmen
desinfecteren
tegenkammen
kruiden
60
33
1
1
αιν υν -         -    
αιν -- -         -    
μ
μν
         
-
-
 
R-groep αρ
ιρ
            -
-
   
T-groep δ
θ
τ
            -
-
-
 

λλ

λν
ειλ
αλ
αλ
ελθ
αλθ
αλθ
παραγγελλ-
ψαλλ-
ψελν-
παραγγειλ-
ψαλ-
ψαλ-
παραγγελθ-
ψαλθ-
ψαλθ-
παραγγέλλω
ψάλλω
ψέλνω
παραγγέλλομαι
ψάλλομαι
ψέλνομαι
bestellen
zingen
zingen
11
8
1
ρν



ρ
σ
ερ
ειρ
αρ
υρ
ερθ
αρθ
αρθ
υρθ
φερν-
δερν-
γδερν-
σερν-
φερ-
δαρ-
γδαρ-
συρ-
φερθ-
δαρθ
γδαρθ-
συρθ-
φέρνω
δέρνω
γδέρνω
σέρνω
-
-
φέρνομαι
δέρνομαι
γδέρνομαι
σέρνομαι
dragen
slaan
villen
zaaien
21
7
7
32


Onregelmatige vorming van de 2e stam passief (dwz niet regelmatig uit 2e stam actief, ongeacht de regelmatige of onregelmatige vorming van de 2e stam actief) '):
  eerste stam tweede
stam
              ")
op niet op maar op
B-grp labiaal:
β

π



λπ
μπ

μ
φ



πτ





ρπ
ψ
μφ
φ
φτ

ψ
ευ
αυ
ψ


δ






κόψω
-
δω
-
επιτρέψω



γράψω

στρέψω
ανασκάψω

υποκλέψω
δαικόψω
-


έκοψα
-
είδα
-
επέτρεψα



έγραψα

έστρεψα
ανάσκαψα

υπέκλεψα
διέκοψα
-


κοπώ
σεβαστώ
ιδωθώ
-
επιτραπώ



γραφώ
γραφτώ
στραφώ
ανασκαφώ
ανασκαφτώ
υποκλαπώ
διακοπώ
-


κόπηκα
σεβάστηκα
ιδώθηκα
-
επιτράπηκα



γράφηκα
γράφτηκα
στράφηκα
ανασκάφηκα
ανασκάφτηκα
υποκλάπηκα
διακόπηκα
-



κόβω

βλέπω
-
επιτρέπω



γράφω

στρέφω
ανασκάπτω

υποκλέπτω
διακόπτω










κόβομαι
σέβομαι
βλέπομαι
έπομαι
επιτρέπομαι
-
-
-
γράφομαι

στρέφομαι
ανασκάπτομαι

υποκλέπτομαι
διακόπτομαι
περιίπταμαι
-
-
-
-
-
-
-
-

snijden
respecteren
zien
volgen
toestaan



schrijven

draaien
opgraven

afluisteren
onderbreken
rondvliegen

7
1
6
1
9



24

17
3

1
6
1







  labiaal:
ευ, αυ

σ

       
-
-
 
T-grp dentaal:
δ

θ

τ
λ
λλ


λν
ρ



ρν
σ
σ




















παραδώσω

-



περιβάλω
αναστείλω

στείλω
άρω
-
διεγείρω
φθείρω
πάρω

παρέδωσα
παράδωσα
-



περιέβαλα
ανάστειλα
ανήσταλα
έστειλα
ήρα
-
διήγειρα
έφθειρα
πήρα

παραδοθώ

κάτσω
καθίσω


περιβληθώ
ανασταλώ

σταλθώ
αρθώ
χάρω
διεγειρθώ
φθαρώ
παρθώ

παραδόθηκα

έκατσα
κάθισα


περιβλήθηκα
-

στάλθηκα
άρθηκα
χάρηκα
διεγείρυηκα
φθάρηκα
πάρθηκα

παραδίδω

-



περιβάλλω
αναστέλλω

στέλνω
αίρω
-
διεγείρω
φθείρω
παίρνω

παραδίδομαι

κάθομαι

-
-
περιβάλλομαι
αναστέλλομαι

στέλνομαι
αίρομαι
χαίρομαι
διεγείρομαι
φθείρομαι
παίρνομαι
-

uitleveren

zitten



omgeven
opschorten

zenden
opheffen
groeten
opwekken
slijten
nemen

15

9



28
10

7
5
5
4
5
6
R-grp αρ
ιρ
           
-
-
 
A-grp klinker:
υ
ει
ου
ε
σ στ
/σθ
       



-
-
-
-
 



N-grp αν



αυν
εν
ειν
ην
υν
ων
    παραστήσω
επιτύχω
καταλάβω
βάλω


προτείνω
αφήσω

παρέστησα
πέτυχα
κατέλαβα
έβαλα


πρότεινα
άφησα

παρασταθώ
επιτευχθώ
καταληφθώ
βαλθώ


προταθώ
αφεθώ

παραστάθηκα
επιτεύχθηκα
καταλήφθηκα
βάλθηκα


προτάθηκα
αφέθηκα

παριστάνω
επιτυγχάνω
καταλαμβάνω
βάνω


προτείνω
αφήνω

παριστάνομαι
επιτυγχάνομαι
καταλαμβάνομαι
βάνομαι
-
-
προτείνομαι
αφήνομαι
-
-
uitbeelden
verwezenlijken
bezetten
zetten


voorstellen
nalaten

1
3
20
1


15
1

ιν

σ

ι
ωσ
πιω
δώσω
ήπια
έδωσα
πιωθώ
δοθώ
γινώ
πιώθηκα
δόθηκα
έγινα
πίνω
δίνω
-
πίνομαι
δίνομαι
γίνομαι
drinken
geven
worden
5
10
6
αιν ασ           -  
αιν ησ             -    
μ
μν
διανείμω
-
διένειμα
-
διανεμηθώ
-
διανεμήθηκα
-
διανέμω
τέμνω
διανέμομαι
τέμνομαι
verdelen
snijden
5
3
Z-grp ιζ
αζ
σ   κερδίσω κέρδισα κερδηθώ κερδήθηκα κερδίζω- κερδίζομαι
-
verdienen 2
ιζ
αζ
ξ             -
-
 
G-grp gutturaal:
γ


γγ
κ
χ


γν

γχ
χν

ξ
 
πνίξω
αποφύγω
εισηγάγω

συμπλέξω
παράσχω
βρέξω
-
-


έπνιξα
απέφυγα
εισήγαγα

συνέπλεξα
παρείχα
έβρεξα
-
-

πνιγώ
αποφευχθώ
εισαχθώ

συμπλακώ
παρασχεθώ
βραχώ
ευχηθώ
εκραγώ


πνίγηκα
αποφεύχτηκα
εισάχθηκα

συνεπλάκην
παρασχέθηκα
βράχηκα
ευχήθηκα
εξερράγην


πνίγω
αποφεύγω
εισάγω

συμπλέκω
παρέχω
βρέχω
-
-

πνίγομαι
αποφεύγομαι
εισάγομαι
-
συμπλέκομαι
παρέχομαι
βρέχομαι
εύχομαι
εκρήγνυμαι
-
-

verdrinken
vermijden
invoeren

vermengen
verschaffen
natmaken
wensen
ontploffen

2
10
20

4
9
3
4
1

σκ     βρω βρήκα βρεθώ βρέθηκα βρίσκω βρίσκομαι vinden 11
σσ
ττ
ξ
 
πλήξω

έπληξα

πληγώ

πλήγηκα

πλήττω
-
πλήττομαι

teisteren

2

') Bijvoorbeeld:
αυξάνω
- 2e stam actief is onregelmatig: αυξήσω
- 2e stam passief is regelmatig op basis van de 2e stam actief: αυξηθώ


Let wel. Dat werkwoorden tot eenzelfde groep behoren en dus op overeenkomstige wijze de tweede stam vormen, betekent niet dat zij ook in alle van de tweede stam afgeleide vormen overeenstemmen.  Het komt zelfs voor dat werkwoorden die tot dezelfde familie behoren (samenstellingen op basis van eenzelfde 'basis'-werkwoord), een verschillende vervoeging hebben.


Type B


Op ακούω, σκάω en σπάω na, is de vorming van de 2e stam van de werkwoorden van type B onregelmatig.

1e st 2e st             ")
ου
α
σ ακούσω
σκάσω
σπάσω
άκουσα
έσκασα
έσπασα
ακουστώ
σκαστώ
ακούστηκα
σκάστηκα
σπάστηκα
ακούω
σκάω
σπάω
horen
barsten
breken
9
9
α
αι
ξ φυλάξω
φταίξω
φύλαξα
έφταιξα
σπαστώ φυλαχτώ
-
φυλάω
φταίω
bewaren
schuld hebben
4
1
α ψ κλάψω
κάψω
έκλαψα
έκαψα
κλαυτώ
καώ
κλάυτηκα
κάηκα
κλαίω
καίω
huilen
verbranden
2
8
ω
ε
  φάω
πω

εκλέξω
έφαγα
είπα

εξέλεξα
φαγωθώ
ειπωθώ
λεχθώ
εκλεχθώ
εκλεχτώ
φαγώθηκα
ειπώθηκα
λέχθηκα
εκλέχθηκα
εκλέχτηκα
τρώω
λέω

εκλέγω
eten
zeggen

verkiezen
17
9

7
    πάω πήγα     πηγαίνω gaan  

Let wel. Dat werkwoorden tot eenzelfde groep behoren en dus op overeenkomstige wijze de tweede stam vormen, betekent niet dat zij ook in alle van de tweede stam afgeleide vormen overeenstemmen.
Een mogelijke verdergaand onderscheid zou gemaakt kunnen woden aan de hand van de vorming van het voltooid deelwoord passief:
- of er al of niet sprake is van reduplicatie van het augment. Bijvoorbeeld: πείθω - πεπείσμενος

 

') De indeling van de werkwoorden op niveau *** volgt de indeling van Lauxtermann. Dit betekent dat de werkwoorden van de 1e vervoeging met het accent op de stam bij het bepalen van de 2e stam actief onderscheiden worden in werkwoorden waarvan de vorming van de 2e stam actief gebaseerd is op toevoeging van een -σ- aan de 1e stam, en werkwoorden waarbij dat niet het geval is. Hoewel dit onderscheid taalkundig illustratief is voor de vorming van de 2e stam actief, levert het geen praktisch overzicht dat inzicht geeft in alle mogelijkheden bij alle uitgangen van de 1e stam.
Ook bij dit onderscheid (wel of niet toevoeging van een -σ-) speelt een nader onderscheid op basis van de laatste letter van de stam een rol om te bepalen welke effecten door het toevoegen van de σ optreden (π + σ wordt ψ, κ + σ wordt ξ, etc.).
Daarom is deze indeling als verdere uitsplitsing hier toegevoegd. Dit heeft dan weer aanvullende nadelen voor de overzichtelijkheid bij werkwoorden die de 2e stam actief vormen zonder toevoeging van een -σ- en bij werkwoorden die de 2e stam actief helemaal afwijkend vormen. Voor de volledigheid van mogelijkheden is toch de hand gehouden aan deze nadere uitsplitsing.

Juist om die redenen is op niveau ** de laatse letter van de 1e stam als uitgangspunt gekozen zonder specifieke indeling naar al of niet toevoegen van een ‑σ-.

 

") Om een indruk te geven van het belang van een bepaalde categorie is het aantal werkwoorden vermeld dat deze vervoeging heeft van de plm 5600 werkwoorden die in de woordenlijstnieuwgrieks voorkomen.

 

 

 

 

 

© Auteursrecht voorbehouden. Zie pagina Copyright
 

 
  
 

Semantiek:
Betekenisleer

l

Syntaxis:
Zinsleer

l

Morfologie:
Woordleer

l

Alfabet

l

Fonologie

     

*

*

*

*

   

+

+

De bovenstaande zwarte sterren geven van elke pagina het niveau aan.
1 ster: beginnersniveau
2 sterren: gevorderden-niveau
3 sterren: studieniveau
1 plus: beschouwing
2 plussen: overzicht

 

  stam op  
1e β etc. 11%
  γ etc. 5%
  ζ etc. 27%
  δ etc. 4%
  ν etc. 21%
  ε etc. 3%
  ρ etc. 4%
    75%
2e άω/ώ/ιέμαι 9%
  ώ/ούμαι 16%
  ώ/ώμαι 0%
  άμαι 0%
    25%
    100%
De percentages zijn gebaseerd op 4500 werkwoorden in Ιορδανίδου.