Inwendig augment
Als een werkwoord is samengesteld uit een voorzetselvoorvoegsel (prefix) en een werkwoord met een éénlettergrepige stam, dan wordt er in bijna alle gevallen een augment tussen het prefix en het werkwoord geplaatst. Dit augment wordt een 'inwendig' of 'intern' augment genoemd. Bijvoorbeeld:
| ενδίδω | toegeven (aan) | aor: | ενέδωσα | ik heb toegegeven |
| συνδέω | verbinden | aor: | συνέδεσα | ik heb verbonden |
Wanneer bij de vorming van het samengestelde werkwoord assimilatie was opgetreden, treedt bij de vorming van de paratatikos en de aoristos dissimilatie op.
Overzicht van de verschillende mogelijkheden '):
| voorzetselvoorvoegsel eindigt op α: δια, ανα, κατα | "') | ||||||
| α vervalt ten gunste van έ | |||||||
| τον ενδιαφέρει | het interesseert hem | aor: | τον ενδιέφερε | het interesseerde hem | |||
| αναβάλλω | uitstellen | parat: | ανέβαλλα | ik stelde uit | |||
| διακόπτω | onderbreken | aor: | διέκοψα | ik heb onderbroken | |||
| παραφράζω | parafraseren | aor: | παρέφρασα | ik heb geparafraseerd | |||
| καταψύχω | vriezen | aor: | κατέψυχα | ik ben ingevroren | |||
| αναθέτω | opdragen | aor: | ανέθεσα | ik heb opgedragen | |||
| ανακτώ ") | heroveren | aor: | ανέκτησα | ik heb heroverd | |||
| κατακτώ | veroveren | aor: | κατέκτησα | ik heb veroverd | |||
| καθιστώ | maken | aor: | κατέστησα | ik heb gemaakt | |||
| voorzetselvoorvoegsel eindigt op α: δια, μετα | |||||||
| α wordt ά | |||||||
| μεταφράζω | vertalen | aor: | μετάφρασα | ik heb vertaald | |||
| διαβάζω | lezen | aor: | διάβασα | ik heb gelezen | |||
| voorzetselvoorvoegsel eindigt op ι: περι | |||||||
| ι blijft naast έ | |||||||
| περιλαμβάνω | omvatten | aor: | περιέλαβα | ik heb omvat | |||
| περιφέρω | ronddragen | aor: | περιέφερα | ik heb rondgedragen | |||
| περιμένω | wachten | aor: | περιέμεινα | ik heb gewacht | |||
| voorzetselvoorvoegsel eindigt op ο: προ, από | |||||||
| ο blijft naast έ | |||||||
| προκρίνω | verkiezen | aor: | προέκρινα | ik heb verkozen | |||
| ο wordt ό | |||||||
| προδίδω | verraden | aor: | πρόδωσα | ik heb verraden | |||
| προκόβω | vooruitgang boeken | aor: | πρόκοψα | ik ben erop vooruitgegaan | |||
| beide varianten | |||||||
| προκρίνω | verkiezen | aor: | προέκρινα πρόκρινα |
ik heb verkozen | |||
| προβλέπω | voorzien | aor: | προέβλεψα πρόβλεψα |
ik heb voorzien | |||
| ο wordt ό of έ | |||||||
| αποτυχαίνω | mislukken | aor: | απότυχα απέτυχα |
ik ben mislukt | |||
| voorzetselvoorvoegsel eindigt op ν: εν | |||||||
| μ wordt weer ν, naast έ | |||||||
| εμπνέω | inspireren | aor: | ενέπνεα | ik heb geïnspireerd | ass | ||
| συμβαίνει | hetgebeurt | aor: | συνέβαινε | het gebeurde | ass | ||
| παρεμβάλλω | tussenvoegen | aor: | παρενέβαλα | ik heb tussengevoegd | ass | ||
| maar | |||||||
| μπλέκω | verwarren | aor: | έμπλεξα | ik heb verward | |||
| voorzetselvoorvoegsel eindigt op ν: συν | |||||||
| γ wordt weer ν, naast έ | |||||||
| συγκλίνω | duiden op | aor: | συνέκλινα | ik heb geduid op | ass | ||
| voorzetselvoorvoegsel εκ: | |||||||
| εκ wordt εξ voor έ | |||||||
| εκπλήσσω | verbazen | aor: | εξέπληξα | ik heb verbaasd | ass | ||
| εκδίδω | uitgeven | parat: | εξέδιδα | ik gaf uit | ass | ||
| εκβράζω | uitbraken | parat: | εξέβραζα | ik heb uitgebraakt | ass | ||
| εκτ wordt εξέθ | |||||||
| εκτρέφω | fokken | aor: | εξέθρεψα | ik heb gefokt | ass | ||
| voorzetselvoorvoegsel εισ: | |||||||
| εισ wordt εισ plus έ | |||||||
| εισρέω | binnenstromen | aor: | εισέρρευσα | ik ben binnengestroomd | |||
| voorzetselvoorvoegsel εκ: | |||||||
| εκ wordt εξ voor έ | |||||||
| εκπλήσσω | verbazen | aor: | εξέπληξα | ik heb verbaasd | |||
| εκδίδω | uitgeven | parat. | εξέδιδα | ik gaf uit | |||
| voorzetselvoorvoegsel προσ: | |||||||
| προσ wordt πρόσ | |||||||
| προσθέτω | toevoegen | aor: | πρόσθεσα | ik heb toegevoegd | |||
| προσ wordt προσέ | |||||||
| προσλαμβάνω | in dienst nemen | aor: | προσέλαβα | ik heb in dienst genomen | |||
| voorzetselvoorvoegsel ξε: | |||||||
| ξε wordt ξέ | |||||||
| ξεκάνω | uit de weg ruimen | aor: parat: |
ξέκανα | ik heb uit de weg geruimd | |||
| ξεπλένω | uitwassen | aor: | ξέπλυνα | ik heb uitgewassen | |||
| voorvoegsel van een bijvoeglijk naamwoord of bijwoord: | |||||||
| 'echt' augment | |||||||
| της το πρωτοέδειξα | aor: | ik heb het haar voor het eerst laten zien. | |||||
| τον πολυέβλεπαν | parat: | ze zagen hem vaak. | |||||
| τον συχνοέβλεπα | parat: | ik zag hem vaak. | |||||
| geen augment, accent op voorvoegsel | |||||||
| το κακόμαθες το παιδί | aor: | je hebt het kind verpest. | |||||
| το παράκανες | aor: | je hebt het overdreven. | |||||
Nb1. Indien de aoristos een inwendig augment heeft, eventueel
varianten met en zonder inwendig augment, dan heeft de paratatikos
dat vrijwel altijd ook. Alleen indien de 2e stam actief een
lettergreep minder heeft dan de 1e stam, heeft de paratatikos geen
inwendig augment.
Bijvoorbeeld:
αναμειγνύω - mengen, par: αναμείγνυα, aor: ανάμειξα ανέμειξα
Nb2.Een klein aantal woorden beginnend met α- of ε- kunnen in de verleden tijd een η- als augment krijgen. Ook voor dit augment geldt, dat het alleen gehandhaafd wordt als het beklemtoond is. Enkele samenstellingen met deze werkwoorden:
| υπάρχω | bestaan | ||||
| parat: | υπήρχα | ik bestond | υπήρχαμε | wij bestonden | |
| aor: | υπήρξα | ik bestond | υπήρξαμε | wij bestonden | |
| παραγγέλλω | bestellen | ||||
| parat: | παράγγελνα | ik bestelde | παραγγέλναμε | wij bestelden | |
| aor: | παρήγγειλα παρέγγειλα |
ik heb besteld | παραγγείλαμε | wij hebben besteld | |
| εξάπτω | prikkelen | ||||
| parat: | έξαπτα | ik prikkelde | εξάπταμε | wij prikkelden | |
| aor: | εξήψα έξαψα |
ik heb geprikkeld | εξάψαμε | wij hebben geprikkeld | |
| εφευρίσκω | uitvinden | ||||
| parat: | εφεύρισκα | ik vond uit | εφευρίσκαμε | wij vonden uit | |
| aor: | εφήυρα | ik heb uitgevonden | εφεύραμε εφηύραμε |
wij hebben uitgevonden | |
| διευθύνω | besturen | ||||
| parat: | διηύθυνα (διεύθυνα) |
ik bestuurde | διευθύναμε | wij bestuurden | |
| aor: | διηύθυνα | ik heb bestuurd | διευθύναμε | wij hebben bestuurd | |
| υπάρχω 1) | bestaan | ||||
| parat: | υπήρχα | ik bestond | υπήρχαμε | wij bestonden | |
| aor: | υπήρξα | ik heb bestaan | υπήρξαμε | wij hebben bestaan | |
| de woorden die afgeleid zijn van-αγω 2), bijvoorbeeld: | |||||
| εισάγω | importeren | ||||
| parat: | εισήγα | ik importeerde | εισήγαμε | wijimporteerden | |
| aor: | εισήγαγα | ik heb geïmporteerd | εισαγάγαμε | wij hebben geïmporteerd | |
1)
Het werkwoord υπάρχω
krijgt verplicht een augment in alle personen van de paratatikos en
van de aoristus (het augment draagt dan ook altijd de klemtoon).
2) De verleden tijden van werkwoorden op -αγω
worden niet veel gebruikt. Over het algemeen geeft men de voorkeur
aan een omschrijving door middel van het werkwoord κάνω (doen)
+ zelfstandig naamwoord: κάνω εισαγωγή / εξαγωγή (importeren / exporteren).
') Nb. Bij de vorming van de aoriostos speelt niet alleen het voorvoegsel een rol maar ook de vraag of het basiswerkwoord regelmatig of onregelmatig is. Soms zijn de samenstellingen met een onregelmatig werkwoord ook onregelmatig, soms ook niet. Dat kan zelfs bij hetzelfde onregelmatige werkwoord varieren (bijvoorbeeld bij λέγω). Een volledig overzicht van dit verschijnsel met alle varianten staat bij families van werkwoorden.
") ανακτώ, κατακτώ en samenstellingen met καθιστώ zijn de enige werkwoorden van de 2e vervoeging met een inwendig augment dat tot klinkerwijziging leidt.
"') Als bij de vorming van een samengesteld werkwoord assimilatie is opgetreden, treedt bij de toevoeging van een inwendig augment dissimilatie op.