◄**

▼*

►**

Zinsleer, werkwoord, onpersoonlijk

De onpersoonlijke betekenis, η απροσωπική διάθεση

 

De onpersoonlijke betekenis wordt over het algemeen weergegeven door de 3e persoon enkelvoud.
In het Nederlands kan echter ook de 2e persoon enkelvoud of de 3e persoon meervoud een zin een onpersoonlijke betekenis geven.
In het Grieks kan naast de 3e persoon enkelvoud ook de 3e persoon meervoud een zin een onpersoonlijke betekenis geven.
DIverse werkwoorden die een onpersoonlijke betekenis hebben, kunnen ook persoonlijk gebruikt worden.

 

Indien de onpersoonlijke betekenis wordt weergegeven door de 3e persoon enkelvoud, zijn er twee mogelijkheden:
- het werkwoord staat geen ander gebruik toe dan de 3e persoon enkelvoud (of meervoud)
- het werkwoord staat ook ander gebruik toe

De onpersoonlijke betekenis kan in het Nederlands ook weergegeven worden met:
- 2e persoon enkelvoud: 'je (moet) ...'
- 3e persoon enkelvoud: 'men ..., het ...'
- 3e persoon meervoud: 'ze ...'
- er wordt in het Nederlands gebriuk gemaakt van een constructie met 'er'.

 

Er zijn diverse werkwoorden die in het Grieks in een onpersoonlijke betekenis gebruikt worden, terwijl in het Nederlands een actieve betekenis wordt gebruikt.

Bijvoorbeeld:

μου αρέσει ...	ik houd van ...
πρέπει ...	moeten
έχει ...	er is ...

 

Het werkwoord staat geen ander gebruik toe dan de 3e persoon enkelvoud

χιονίζει	het sneeuwt
πρέπει	het moet
βρέχει	het regent
πρόκειται	het betreft

 

Het werkwoord staat ook ander gebruik toe dan de 3e persoon enkelvoud of meervoud

γίνεται	het gebeurt
φαίνεται ότι	het lijkt erop, schijnt (zo te zijn) dat
ακούγεται	er valt te horen, er wordt gezegd
χρειάζονται	er zijn ... nodig

 

De onpersoonlijke betekenis wordt in het Nederlands weergegeven met 'het'

 

Bij onpersoonlijk gebruik van 'het' vervult 'het' in de zin de rol van een loos onderwerp of van een voorlopig onderwerp. 'Het' is dan een onbepaald voornaamwoord.

 

Bij het gebruik als loos onderwerp gaat het om onpersoonlijke uitdrukkingen als:
- hoe gaat het met u?
- het is daar niet zo warm.
- met mij gaat het niet goed.

Bij het gebruik als voorlopig onderwerp gaat het om zinnen als:
- het is leuk dat je me komt opzoeken.
- het is nog maar de vraag of hij op tijd komt.
- het geeft niets dat je mijn verjaardag vergeten bent.
De bijzin is dan een complementszin, in het bijzonder een naamwoordelijk-deel-van-het-gezegde-zin.

 

Behave bij het onpersoonlijk gebruik (het regent), kiest het Grieks vaak voor een andere manier om de onpersoonlijke betekenis weer te geven.

ακριβώς έτσι όπως σου είπα, έγιναν τα πράγματα.

het is precies zo gebeurd als ik je zei.

 

 

De onpersoonlijke betekenis wordt in het Nederlands weergegeven met 'je'

την Ακρόπολη τη βλέπεις από μακριά.

De Acropolis zie je al van verre.

 

De onpersoonlijke betekenis wordt in het Nederlands weergegeven met 'ze'

χτες θάψανε τον Γιάννη.

gisteren is Jan begraven (letterlijk: gisteren hebben ze Jan begraven).

 

De onpersoonlijke betekenis wordt in het Nederlands weergegeven met 'men'

 

Het woord 'men' is een onbepaald voornaamwoord.

δεν μπορεί κανείς να το ξεχάσει.

men kan het maar niet vergeten.

 

 

De onpersoonlijke betekenis wordt in het Nederlands weergegeven met 'er'

πυροβόλησαν.	er werd geschoten.
χρειάζονται 2.500 τόνοι για την παραγωγή ενός ...	er is 2500 ton nodig voor de productie van één ...

 

Nb. In een andere context kunnen dergelijke werkwoorden soms ook in de 1^e of 2^e persoon voorkomen (γίνομαι, φαίνομαι), soms met andere betekenissen.

 

Nb. Vaak hanteert het Grieks een onpersoonlijke constructie waar het Nederlands voor een passieve zin kiest:  

χτες θάψανε τον Γιάννη.

gisteren is Jan begraven.

 

Onpersoonlijk gebruik kan probleemloos worden gezien als een bijzonder geval van de ενεργητική, παθητική of μέση διάθεση. De wijze waarop het onpersoonlijke gebruik wordt vormgegeven, stemt in het Grieks en in het Nederlands vaak niet overeen.

Nb. Het gebruik van 'het' in een onpersoonlijke zin wordt ook benoemd als 'loos onderwerp'. Loos onderwerp en loos lijdend voorwerp in het Nederlands en het Grieks wordt behandeld bij het onbepaalde voornaamwoord 'het'.