fbicon

Nieuwgrieks, Morfologie en Syntaxis


Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl
Nieuwgrieks, Morfologie en Syntaxis
Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl

©

 
Grammatica//Synt/SyntWerwSyntWerw2ActiDepo


Zinsleer, werkwoord, actieve betekenis, deponentia

,
τα αποθετικά ρήματα


Het Grieks kent diverse werkwoorden die een passieve vorm koppelen aan een actieve betekenis.

Dergelijke werkwoorden heten deponentia (enkelvoud: deponens); in het Grieks αποθετικά ρήματα.


Ook deponentia kunnen overgankelijk (transitief, μεταβατικός) of onovergankelijk (intransitief, αμετάβατος) zijn, dat wil zeggen: al of niet vergezeld gaan van een lijdend voorwerp.


De 'zuiverste' vorm van deponentia vindt men in werkwoorden die in hun Nederlandse betekenis geen passieve vorm hebben:
- έρχομαι - komen
- εργάζομαι - werken
- κάθομαι - zitten
- κοιμάμαι - slapen

 

Het volgende overzicht bevat van diverse deponentia voorbeelden van de verschillende manieren waarop ze kunnen voorkomen (transitief, intransitief, reflexief, met vast voorzetsel).

αρνούμαι/
 αρνιέμαι
weigeren
ontkennen
overg.
overg.
acc
ότι
να


αρνούμαι ένα δώρο.
αρνήθηκε ότι έκλεψε τα χρήματα.
ik weiger het geschenk.
hij ontkende dat hij het geld gestolen had.
ασχολούμαι zich bezig-houden met onoverg.     με ασχολούμαι με τη μουσική. ik houd me bezig met muziek
βαριέμαι vervelen overg. acc     βαριέμαι αυτά τα βιβλία. ik ben die boeken beu.
γίνομαι worden
gebeuren
onoverg.
onoverg.
      θέλει να γίνει γιατρός.
πώς έγινε το ατύχημα;
hij wil dokter worden.
hoe is het ongeluk gebeurd?
δέχομαι ontvangen overg. acc     δέχομαι ένα δώρο. ik ontvang  een geschenk.
εργάζομαι werken onoverg.       εργάζομαι ολόκληρες μέρες. ik werk hele dagen.
έρχομαι komen onoverg.       έρχομαι αύριο. ik kom morgen.
κάθομαι zitten onoverg.       κάθομαι στο τραπέζι. ik zit op de tafel.
καταριέμαι vervloeken overg. acc     καταράστηκε την ώρα που ... hij vervloekte de dag dat ...
κοιμάμαι slapen onoverg.       κοιμάται ακόμα. hij slaapt nog.
λυπάμαι betreuren overg. acc     λυπάμαι που δεν μπορεί να έρθει. ik betreur dat hij niet kan komen.
παραπονιέμαι klagen onoverg.     για παραπονιέμαι για το φαγητό. ik klaag over het eten.
περιποιούμαι verzorgen overg. acc     περιποιούμαι τα λουλούδια. ik verzorg de bloemen.
σκέφτομαι overdenken
denken te
nadenken
bedenken
overg.
overg.
onoverg.
overg.
acc


acc

να

σκέφτομαι το θέμα
σκέφτομαι να ...
σκέφτομαι ακόμα λίγο.
θα σκεφτούμε κάτι.
de kwestie overdenken
denken om te ...
ik denk nog even na.
we zullen (wel) iets bedenken.
συνεννοούμαι afspreken overg.   ότι
να
με συνεννοηθήκαμε ότι ...
συνεννοηθήκαμε να ...
we spraken af om ...
we spraken af dat ...
φοβάμαι vrezen overg. acc
μη
μήπως
  όλοι τον φοβούνται. allen vrezen hem.

 


Sommige deponentia hebben in de tweede stam actieve uitgangen:

γίνομαι να γίνω έγινα worden, gebeuren
έρχομαι να έρθω ήρθα komen
κάθομαι να καθίσω κάθισα zitten

Een actieve zin met het transitieve δέχομαι (ontvangen) en αντιλαμβάνομαι (bespeuren, opmerken) kan niet zonder meer gepassiveerd worden, omdat het werkwoord in de actieve betekenis al de passieve vorm heeft. In een passieve zin wordt daarom de volgende passieve omschrijving gebruikt:

έγινε δεκτός από τον πρόεδρο. hij is ontvangen door de president.
η απουσία σου έγινε αμέσως αντιληπτή. je afwezigheid werd direct opgemerkt.

 

Nb. De omzetting van 'wij werken' naar 'er wordt gewerkt' valt niet onder het begrip passiveren. De vorm 'er wordt gewerkt' is een vorm van de onpersoonlijke betekenis.

Nb. Let op het verschil tussen het 'worden' γίνομαι (koppelwerkwoord met de betekenis 'in een toestand komen') en het Nederlandse 'worden' (hulpwerkwoord van de passieve vorm).

 

') Het werkwoord ρωτάω (vragen) gaat vergezeld van twee objecten in de accusativus. Anders gezegd: het meewerkend voorwerp staat bij ρωτάω ook in de accusativus.

 

 

 

 

 

 

© Auteursrecht voorbehouden. Zie pagina Copyright

  

Betekenis:
Semantiek

l

Zin:
Syntaxis

l
Woord:
Morfologie
l

Letter:
Alfabet

l

Klank:
Fonologie

     

*

*

*

*

   

+

+

 

De bovenstaande zwarte sterren geven van elke pagina het niveau aan.
1 ster: beginnersniveau
2 sterren: gevorderden-niveau
3 sterren: studieniveau
1 plus: beschouwing
2 plussen: overzicht

Alle onderwerpen komen in ieder geval op niveau 1 aan de orde.
Een zwart naar boven wijzend driehoekje geeft aan dat een onderwerp ook op een hoger niveau aan de orde komt.

De zwarte naar links en rechts wijzende gesloten driehoekjes in het midden van het scherm zijn links naar de volgende pagina van hetzelfde onderwerp op hetzelfde niveau.

Teksten met een gestippelde onderstreping zijn links en/of tooltips.

In het geval van een link wijzigt tevens de achtergrondkleur.