◄****

▼***

►****

Activum, 1e stam, participium praesentis, 1e conjugatie

 

De uitgang van het participium (deelwoord) voor werkwoorden van de eerset conjugatie is -οντας. Het participium is altijd proparoxytoon en wordt niet verbogen.

Activum, 1e stam, participium praesentis, 1e conjugatie, type A

πληρώνω

πληρώνοντας

betalend

Activum, 1e stam, participium praesentis, 1e conjugatie, type B

Bij de werkwoorden van type B verschijnt er tussen de stam en de uitgang een intervocalische -γ-.

ακούω	ακούγοντας	horend
καίω	καίγοντας	brandend
κλαίω	κλαίγοντας	huilend
λέω	λέγοντας	zeggend
τρώω	τρώγοντας	etend
φταίω	(φταίγοντας)	schuld hebbend
φυλάω	φυλάγοντας	bewaren

De haakjes geven aan dat de vorm in kwestie zelden gebruikt wordt.
De werkwoorden σπάω(breken) en σκάω(barsten) maken voor de vorming van het participium gebruik van hun variantvormen op -άζω:

σπάω	σπάζοντας	brekend
σκάω	σκάζοντας	barstend

 

Deelwoorden van Oudgriekse werkwoorden

Een kleine groep Oudgriekse deelwoorden wordt nog als bijvoeglijk naamwoord gebruikt. bijvoorbeeld: επείγων (dringend, van het werkwoord: επείγω), υπάρχων (bestaand, van het werkwoord υπάρχω).
Deze worden verbogen: bijvoorbeeld: ενδιαφέρων, ενδιαφέρουσα, ενδιαφέρον (interessant).
We onderscheiden vier categorieën:

(a) paroxytoon op -ων, -ουσα, -ον [van oorsprong deelwoorden van de tegenwoordige tijd actief], bijvoorbeeld: ενδιαφέρων (interessant)
(b) oxytoon op -ών, -ούσα, -ον[van oorsprong deelwoorden van de tegenwoordige tijd actief (bijv παρών) ofwel van de aoristus actief (bijv. τυχών)]
(c) paroxytoon op -ων, -ον [de vormen voor mannelijk en vrouwelijk zijn gelijk] met alternatieve vormen voor het mannelijk op basis van de uitgang -ονας, bijvoorbeeld: βασιλόφρων (koningsgezind)
(d) op -ας, -ασα, -αν of op -είς, -είσα, -έν [respectievelijk van de aoristus actief en de aoristus passief] in enkele vaste uitdrukkingen

(a) Zoals ενδιαφέρων (met bijvoeglijk naamwoord op  -ων, -ουσα, -ον) gaan onder meer ook:

πρωτεύων	primair
δευτερεύων	secundair
διδάσκων	onderwijzend
επείγων	dringend
υπάρχων	bestaand
λανθάνων	latent

Enkele andere deelwoorden komen alleen voor in vaste uitdrukkingen:

ο θεραπεύων γιατρός	de behandelend arts
μια ιδιάζουσα περίπτωση	een bijzonder geval
ένα φλέγον ζήτημα	een brandende kwestie

(b) Zoals παρών (met bijvoeglijk naamwoord op -ών, -ούσα, -όν) gaan ook:

απών

aanwezig

Enkele andere deelwoorden komen alleen gesubstantiveerd voor:

ο πρώτος τυχών	de eerste de beste
ο αποθανών	de overledene
η αποθανούσα	de overledene
οι αποτυχόντες	de gezakten (zij die een examen niet gehaald hebben)

(c) Zoals (met bijvoeglijk naamwoord op -ων, -ων, -ον; koningsgezind)gaan onder meer ook:

ευγνώμων	dankbaar
ειδήμων	deskundig
μετριόφρων	bescheiden
δεισιδαίμων	bijgelovig

In plaats van dit paradigma gebruikt men in het enkelvoud mannelijk vaak een ander paradigma: βασιλόφρονας, βασιλόφρονα, βασιλόφρονα.

(d) op -ας, -ασα, -αν of op -είς,-είσα, -έν

ο αποβιώσας	de overledene
ο δηλώσας	degene die de verklaring heeft afgelegd (in notariële akten)
το ανακοινωθέν	het communiqué
σήμα κατατεθέν	wettig gedeponeerd merk
τα ληφθέντα μέτρα	de getroffen maatregelen