Hoofdzin ingeleid door een partikel
In het Grieks kan een hoofdzin ingeleid worden door een partikel.
Partikels zijn (meestal) kleine onverbuigbare woorden die tezamen een
afzonderlijke woordsoort vormen.
In het Nederlands is alleen het woord te als partikel te
beschouwen (overigens met een geheel andere functie dan die de
partikels in het Grieks hebben).
Hoofdzinnen in het Grieks kunnen door één van de volgende partikels
worden ingeleid:
- να
- μακάρι να
- ας
(- θα)
Hoofdzin ingeleid door het partikel να
In feite gaat het hier om een elliptische constructie (dat is een
constructie waarvan een aantal oorspronkelijke delen zijn weggelaten)
waarin werkwoorden als πρέπει, θέλω, εύχομαι
etc. ontbreken. Het effect van να als
partikel in een hoofdzin komt daarom overeen met het gebruik van het
voegwoord να.
Het partikel να wordt gebruikt in
vraagzinnen, gebiedende zinnen en in zinnen die een wens uitdrukken.
Vraagzinnen ingeleid met να drukken over het algemeen twijfel uit, of er wordt geen echt antwoord verwacht.
| να πάω ή να μην πάω στο πάρτι; σε ποιον έχει δώσει το κλειδί; πού να κοιμήθηκε άραγε; |
zal ik naar het feestje gaan of niet? aan wie zou hij de sleutel hebben gegeven? waar zou hij toch geslapen hebben? |
| σε ποιον έχει δώσει το κλειδί; πού κοιμήθηκε; |
aan wie heeft hij de sleutel gegeven? waar heeft hij geslapen? |
Gebiedende zinnen
Gebiedende zinnen in geleid met να drukken een goede raad of waarschuwing uit.
| να προσέχεις τα λόγια σου. να φορέσετε τα καλά σας ρούχα. |
1e stam (altijd) 2e stam (deze keer) |
let (voortaan) op je woorden (als goede raad). je moet je mooie kleren aandoen. |
De zin wordt iets vriendelijker en beleefder door de paratatikos te gebruiken:
| να πήγαινες μια στιγμή για να δεις ποιος ήρθε. | als jij nou even ging kijken wie daar is. |
Nb. Vergelijk het gebruik van de paratatikos hier met het gebruik in zinnen die vertaald worden met 'zou'.
Ter vergelijking een gebiedende zin met de imperativus:
| δώσε του το αμέσως. | geef het hem onmiddelijk. |
Hoofdzin ingeleid door μακάρι να
Μακάρι να drukt een wens uit.
Bij gebruik van de coniunctivus is op het moment van de uitspraak zijn nog alle mogelijkheden open.
Bij gebruik van de paratatikos wordt aangenomen dat er weinig tot geen kans op vervulling is.
| μακάρι να πετύχει το σκοπό του. μακάρι να το ήξερα νωρίτερα. |
con. 2e stam paratatikos |
ik hoop dat hij zijn doel bereikt. had ik dat maar eerder geweten. |
Nb. Vergelijk het gebruik van de paratatikos hier met het gebruik in zinnen die vertaald worden met 'zou'.
Hoofdzin ingeleid door het partikel ας
Het partikel ας vervult de betekenis van het Nederlandse 'laten' in een wenszin.
| ας φύγουμε. ας έρθει, αν θέλει. ας είναι ακόμα ανοιχτό το μαγαζί. |
laten we weggaan. laat hij maar komen, als hij (dat zo graag) wil. laat de winkel (alstjeblieft nog) open zijn. |