fbicon

Nieuwgrieks, Morfologie en Syntaxis


Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl
Nieuwgrieks, Morfologie en Syntaxis
Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl

©

 
Grammatica//Morf/MorfZelfDive2


Zelfstandige naamwoorden


Onverbuigbare zelfstandige naamwoorden


Zelfstandige naamwoorden met afwijkende meervoudsvormen


Oude dativus-vormen


Natuurlijk versus lexicaal geslacht


Vergroot- en verkleinwoorden


Onverbuigbare zelfstandige naamwoorden


Moderne leenwoorden die na ca. 1900 vanuit het Frans of Duits ingeburgerd zijn geraakt in het Grieks, worden in principe niet verbogen. Enkele voorbeelden:

το ασανσέρ de liftταασανσέρ
το γκαράζ de garageτα γκαράζ
το ευρώ de euro τα ευρώ
το κομπιούτερ de computer τα κομπιούτερ
το μαγιό het badpak τα μαγιό
ο μάνατζερ de manager οι μάνατζερ
το μπαρ de bar τα μπαρ
ο μπάρμαν de barman οι μπάρμαν
το μπετό het beton τα μπετό
η ντισκοτέκ de discotheek οι ντισκοτέκ
το παρμπρίζ de voorruit τα παρμπρίζ
το πάρτι het feestje τα πάρτι
η πλαζ het strand οι πλαζ
το ραντεβού de afspraak τα ραντεβού
ο ρεπόρτερ de reporter οι ρεπόρτερ
η σεζόν het seizoen οι σεζόν
το σλίπιν-μπάγκ de slaapzak τα σλίπιν-μπάγκ
η σπεσιαλιτέ de specialiteit οι σπεσιαλιτέ
το στιλό de balponτα στιλό
το τανκς de tank τα τανκς
το ταξί de taxi τα ταξί
το φερμουάρ de rits τα φερμουάρ

In de spreektaal bestaat de neiging om ook moderne leenwoorden te verbuigen, bijvoorbeeld: τα ταξιά, τα μπετά, τα στιλά. Verder treft men ook de Engelse meervoudsvorm van κομπιούτερ aan: τα κομπιούτερς.

Zelfstandige naamwoorden met afwijkende meervoudsvormen


Sommige mannelijke zelfstandige naamwoorden op -ος heben twee verschillende meervoudsvormen: de gebruikelijke vorm op -οι, en daarnaast een onzijdige vorm op . Meestal is er een verschil in betekenis tussen de mannelijke en de onzijdige vorm van het meervoud. Enkele voorbeelden:

ο βράχος de rots οι βράχοι
τα βράχια
de rotsen
ο δεσμός de relatie οι δεσμοί
τα δεσμά
de relaties
de boeien
ο καπνός de rook
de tabak
οι καπνοί
τα καπνά
de rook
de tabak
ο λαιμός de hals οι λαιμοί
τα λαιμά
de halzen
de keelpijn
ο λόγος de reden
het woord
οι λόγοι
τα λόγια
de redenen
de woorden
ο πλούτος de rijkdom -
τα πλούτη
-
de rijkdommen
ο σκελετός het geraamte
het raamwerk
οι σκελετοί
τα σκελετά
de geraamtes
het frame
ο σταθμός het station οι σταθμοί
τα σταθμά
de stations
de gewichten
ο χρόνος de tijd
het jaar
οι χρόνοι
τα χρόνια
de tijden
de jaren
De genitivus meeervoud van χρόνος (tijd, jaar) is volgens de regels χρόνων; de vorm χρονώ(ν) wordt alleen gebruikt in leeftijdsaanduidingen: πόσων χρονών είσαι; (hoe oud ben je?).
Zelfs het Nederlands kent woorden waarvan twee meervoudsvormen bestaan:
- elf - elven (11'en) en elfen (mythische wezens)
- keten - ketens (bijv. winkelketens) en ketenen (boeien)

 

Oude dativus-vormen


moderne spelling betekenis oude spelling nominativus
απουσία + 2 in afwezigheid van πουσί η απουσία
βάσει + 2op basis van βάσειη βάση
δόξα τω Θεώ God zij dank δόξα τῷ Θεῷ ο Θέος
εν ενάγκη indien nodig ν ἀνάγκῃ η ανάγκη
εν γένει in het algemeen ν γένει το γένος
εν μέρει ten dele ν  μέρει το μέρος
εν πάση περιπτώσει in ieder geval ν πάσ ῃ περιπτώσει η περίπτωση
εν συνεχεία vervolgens ν συνεχεί η συνέχεια
εντάξει ok ν τάξει η τάξη
εν τέλει uiteindelijk ν τέλει το τέλος
εντούτοις desondanks ν τούτοις τούτος
λόγω + 2 vanwege λόγ ο λόγος
μέσω + 2 via, middels μέσ το μέσος
πάση θυσία koste wat het kost πάσῃ θυσίᾳ η θυσία
πράγματι inderdaad πράγματι το πράγμα
τοις εκατόν procent τος κατόν οι
τοις μετρητοίς contant τος μετρητος τα μετρητά

Nb. Ook in het Nederlands hebben verschillende van deze uitdrukkingen de uitgang van niet meer in gebruik zijnde 2e en 3e naamvallen: ten dele, desondanks, vanwege.

 

Natuurlijk versus lexicaal geslacht


Soms stemt het geslacht van een woord (persoon of zaak) niet overeen met het natuurlijk geslacht: το κορίτσι - het meisje.
Bij een verwijzing naar dat woord doet zich dan het dilemma voor of die verwijzing zich qua geslacht moet richten naar het natuurlijk of naar het lexicaal geslacht. Deze kwestie wordt behandeld in het onderdeel Syntaxis.



Deze worden besproken bij het onderwerp woordvorming.


 

 

 

 

 

© Auteursrecht voorbehouden. Zie pagina Copyright
 
  
 

Semantiek:
Betekenisleer

l

Syntaxis:
Zinsleer

l

Morfologie:
Woordleer

l

Alfabet

l

Fonologie

     

*

*

*

*

   

+

+

De bovenstaande zwarte sterren geven van elke pagina het niveau aan.
1 ster: beginnersniveau
2 sterren: gevorderden-niveau
3 sterren: studieniveau
1 plus: beschouwing
2 plussen: overzicht