Zinsleer, werkwoord
Voltooid deelwoord
Het voltooiddeelwoord
(altijd passief) verschilt over het algemeen niet veel van een
bijvoeglijk naamwoord.
Net zoals een bijvoeglijk naamwoord is het verbuigbaar en, waar de
betekenis van het werkoord dat toelaat, 'gradeerbaar', dat wil
zeggen men kan er πολύ of πιο
voor zetten.
Van heel veel voltooide deelwoorden kunnen ook bijwoorden gevormd
worden.
Het gebruik van het voltooid deelwoord valt
uiteen in vier categorieën:
- bepaling van gesteldheid
- bijvoeglijke bepaling
- bijwoordelijke bepaling
- naamwoordelijk
deel van het gezegde
Het voltooid deelwoord als bepaling van gesteldheid
Het voltooid deelwoord kan als bepaling van gesteldheid bij het onderwerp, bij het lijdend voorwerp en bij de bijwoordelijke bepaling voorkomen:
| onderwerp | κουρασμένος γύρισε απ' τη δουλειά. | hij kwam moe thuis van z'n werk. |
| πολύ στενοχωρημένη μου απάντησε ... | zeer verdrietig antwoordde zij mij ... | |
| το σκυλί, δεμένο στην αυλή, γάβγιζε. | de hond, vastgebonden op de binnenplaats, lag te blaffen. | |
| lijdend voorwerp | τον συνάντησα πολύ μεθυσμένο. | ik kwam hem erg dronken tegen (/ik kwam hem tegen en hij was erg dronken). |
| την κρατάει κλεισμένη μέσα στο σπίτι. | hij houdt haar in huis opgesloten. | |
| την έχει κλεισμένη μέσα στο σπίτι. | hij houdt haar in huis opgesloten. | |
| το σκύλι του το έχει πάντα δεμένο. | hij heeft zijn hond altijd op de binnenplaats aan de lijn
liggen (lett.: aan de lijn/vastgebonden op de binnenplaats). |
|
| bijwoordelijke bepaling | με τα μαλλιά της ανακατεμένα | met haar haren in de war (lettt.: verward) |
| με τα χέρια του δεμένα στην πλάτη | met zijn handen op zijn rug gebonden |
Het voltooid deelwoord als bijvoeglijke bepaling
| την περασμένη εβοδμάδα | verleden week |
| το σπασμένο πόδι | het gebroken been |
| τα θυμωμένα παιδιά | de boze kinderen |
| ένα αρωματισμένο μαντηλάκι | een geparfumeerd zakdoekje |
En gesubstantiveerd:
| οι πεθαμένοι | de overledenen |
| οι καλεσμένοι | de gasten, genodigden |
Het voltooid deelwoord als bijwoordelijke bepaling
| κούνησε λυπημένα το κεφάλι της. | zij schudde verdrietig het hoofd. |