fbicon

Nieuwgrieks, Vormleer en Zinsleer

Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl
Nieuwgrieks, Vormleer en Zinsleer
Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl

©

 
Grammatica//MorfWerw/MorfWerw1VervVerv


Werkwoorden vervoegen vervolg


Gebiedende wijs

Net als het Nederlands kent het Grieks een gebiedende wijs enkelvoud en een gebiedende wijs meervoud. De gebiedende wijs in het Grieks kan echter ook nog vervoegd worden wat betreft aspect (1e of 2e stam) en wat betreft vorm (actief of passief).

De gebiedende wijs wordt meestal aangeduid met de Latijnse naam: imperativus. We duiden de imperativus van de eerste stam aan met imperativus 1, en die van de tweede stam met imperativus 2.
Van de acht combinatie-mogelijkheden die dat biedt, komt de gebiedende wijs enkelvoud passief van de 1e stam niet voor.
Merk op dat de stam van gebiedende wijs enkelvoud van de tweede stam passief opσ eindigt (en niet op θ).
Dit leidt tot de volgende mogelijkheden.

    gebiedende wijs
πληρώνω   actief     passief
    1e stam 2e stam     1e stam 2e stam
betaal ev πλήρωνε πλήρωσε   word betaald ') - πληρώσου
betaalt mv πληρώνετε πληρώσετε   wordt betaald ") πληρώνεστε πληρωθείτε

') deze vorm kent voor dit werkwoord eigenlijk geen passende vertaling.
") idem, bovendien is het onderscheid tussen enkelvoud en meervoud in het Nederlands niet te maken.


Toekomende tijd

De toekomende tijd wordt in het Grieks gemaakt door het partikelθα toe te voegen. Na het partikel θα volgt altijd de aanvoegende wijs. Wel wordt de toekomende tijd nog vervoegd naar aspect (1e of 2e stam) en naar vorm (actief en passief). Tenslotte kan de toekomende tijd nog voltooid of onvoltooid en tegenwoordig of verleden zijn.

De toekomende tijd wordt meestal aangeduid met de Latijnse naam: futurum. We duiden het futurum van de eerste stam aan met futurum 1, en die van de tweede stam met futurum 2.
Dit leidt voor de onvoltooid toekomende tijden tot de volgende mogelijkheden.

πληρώνω   onvoltooid toekomende tijd
betalen   actief passief
    1e stam 2e stam 1e stam 2e stam
onvoltooid
tegenwoordig
toekomende tijd
o.t.t.t. θα πληρώνω θα πληρώσω θα πληρώνομαι θα πληρωθώ
  ik zalbetalen
(voordurend)
ik zalbetalen
(eenmalig)
ik zal betaald worden
(voortdurend)
ik zalbetaald worden
(eenmalig)
onvoltooid verleden
toekomende tijd
o.v.t.t. θα πλήρωνα - θα πληρωνόμουν -
  ik zou betalen   ik zou betaald worden  

Nb. De toekomende tijd kan in het Grieks ook uitgedrukt worden door gebruik te maken van het voegwoord να:
να πάμε σήμερα σινεμά ή θέατρο; - zullen we vandaag naar de bioscoop of naar het theater gaan?

Voltooide tijden

De voltooide tijden (voltooid tegenwoordige tijd, voltooid verleden tijd, voltooid tegenwoordig toekomende tijd) worden net als in het Nederlands, alle gevormd met behulp van het hulpwerkwoord έχω (hebben), waarbij de voltooid tegenwoordig toekomende tijd met het partikel θα gevormd wordt (waar het Nederlands het hulpwerkwoord 'zullen' gebruikt).
In principe worden de voltooide tijden nog vervoegd naar aspect (1e en 2e stam) en wijs (aantonende en aanvoegende wijs), maar aangezien het werkwoord έχω geen aparte vormen voor deze vormen heeft, zijn de verschillen niet waarneembaar. Men kan ook zeggen dat de voltooide tijden alleen de 1e stam van de aantonende wijs kennen.
Waar het Nederlands voor een voltooide tijd een voltooid deelwoord gebruikt, gebruikt het Grieks een vorm die aparemfato heet. Deze term wordt wel vertaald met 'infinitief', maar dit is een vlag die de lading absoluut niet dekt: de vorm is in ieder geval niet te gebruiken op plaatsen waar het Nederlands de infinitief gebruikt. De overeenstemming is hoogstens dat het een onveranderlijke vorm betreft die geen aanduiding van persoon of getal bevat.
Wel worden de voltooide tijden vervoegd naar vorm (actief en passief). Dit onderscheid wordt niet gemaakt in het hulpwerkwoord (έχω, hebben, kent geen passieve vormen), maar in de aparemfato.
Dit leidt voor de voltooide tijden tot de volgende mogelijkheden.

actief passief
voltooid verleden tijd voltooid tegenwoordige tijd voltooid tegenwoordig toekomende tijd voltooid verleden toekomende tijd voltooid verleden tijd voltooid tegenwoordige tijd voltooid tegenwoordig toekomende tijd voltooid verleden toekomende tijd
v.v.t. v.t.t. v.t.t.t. v.v.t.t. v.v.t. v.t.t. v.t.t.t. v.v.t.t.
είχα πληρώσει έχω πληρώσει θα έχω πληρώσει θα είχα πληρώσει είχα πληρωθεί έχω πληρωθεί θα έχω πληρωθεί θα είχα πληρωθεί
ik had betaald ik heb betaald ik zal betaald hebben ik zal betaald hebben ik was betaald ik ben betaald ik zal betaald zijn ik zou betaald zijn

Deelwoorden

Net als het Nederlands kent het Grieks een tegenwoordig ofwel onvoltooid deelwoord en een verleden ofwel voltooid deelwoord.
Omdat het Grieks twee vormen voor het werkwoord kent (actief en passief) heeft het ook twee vormen voor het tegenwoordig deelwoord: een tegenwoordig deelwoord actief en een tegenwoordig deelwoord passief..
Van het verleden deelwoord bestaat alleen een passieve vorm (vergelijkbaar met het Nederlands).

De passieve deelwoorden kunnen ook als bijvoeglijk naamwoord gebruikt worden.
Het tegenwoordig deelwoord komt voornamelijk voor als naamwoordelijk deel van het gezegde.
Het tegenwoordig deelwoord actief wordt echter niet verbogen.
Het tegenwoordig deelwoord passief en het voltooid deelwoord worden verbogen als καλός.

Het accent van het voltooid deelwoord passief ligt altijd op de een na laatste lettergreep.
Het accent van het tegenwoordig deelwoord passief ligt altijd op de twee na laatste lettergreep.
Het tegenwoordig deelwoord actief eindigt altijd op -όντας of -ώντας.

 Het tegenwoordig deelwoord passief komt niet veel voor en veel werkwoorden hebben het überhaupt niet. Als een werkwoord een tegenwoordig deelwoord passief heeft, is de betekenis vaak actief.

πληρώνω   actief   passief
betalen   tegenwoordig deelwoord   tegenwoordig deelwoord voltooid deelwoord
    betalend πληρώνοντας    vliegend ') πετάμενος ') betaald πληρωμένος

') Omdat het werkwoord πληρώνω geen tegenwoordig deelwoord passief heeft, is als voorbeeld gekozen voor een werk πετώ (vliegen).

Bij sommige werkwoorden kunnen de passieve voltooide tijden ook gevormd worden met het passieve voltooid deelwoord en het werkwoord είμαι (zijn):

έχω πληρωθεί ik ben betaald είμαι πληρωμένος
είχα πληρωθεί ik was betaald ήμουν πληρωμένος
θα έχω πληρωθεί ik zal betaald zijn θα είμαι πληρωμένος

Stamtijden

Dit totaal overzicht voor πληρώνω is dan:

πληρώνω betalen actief passief
    1e stam 2e stam 1e stam 2e stam
aantonende wijs tegenwoordige tijd πληρώνω πληρώνομαι
aantonende wijs onvoltooid verleden tijd πλήρωνα πλήρωσα πληρωνόμουν πληρώθηκα
aanvoegende wijs   πληρώνω πληρώσω πληρώνομαι πληρωθώ
aantonende wijs toekomende tijd θα πληρώνω θα πληρώσω θα πληρώνομαι θα πληρωθώ
bevelende wijs enkelvoud πλήρωνε πλήρωσε - πληρώσου
bevelende wijs meervoud πληρώνετε πληρώστε πληρώνεστε πληρωθείτε
voltooid tegenwoordige tijd έχω πληρώσει έχω πληρωθεί
voltooid verleden tijd είχα πληρώσει είχα πληρωθεί
voltooid toekomende tijd θα έχω πληρώσει θα έχω πληρωθεί
tegenwoordig/onvoltooid deelwoord πληρώνοντας -
verleden/voltooid deelwoord - πληρωμένος

 

 

 

 

 

 

© Auteursrecht voorbehouden. Zie pagina Copyright
 

.



 
  
 

Betekenis:
Betekenisleer

l

Zin:
Zinsleer

l

Woord:
Woordleer

l

Letter:
Alfabet

l

Klank:
Fonologie

     

*

*

*

*

   

+

+

De bovenstaande zwarte sterren geven van elke pagina het niveau aan.
1 ster: beginnersniveau
2 sterren: gevorderden-niveau
3 sterren: studieniveau
1 plus: beschouwing
2 plussen: overzicht


1e verv werkwoorden met het accent op de stam
β, π, φ, φτ, πτ, ευ, αυ κρύβω
εγκαταλείπω
γράφω
βλάπτω
βλάφτω
δουλεύω
αναπαύω
verbergen
verlaten
schrijven
beschadigen
werken
werken
doen rusten
γ, κ, χ, χν, σσ ανοίγω
πλέκω
προσέχω
φτιάχνω
αναπτύσσω
εισπράττω
openen
breien
opletten
maken
ontwikkelen
incasseren
ζ αγκαλιάζω omhelzen
δ, θ, σ, τ, λ, ρ πείθω
αρέσω
παρκάρω
overtuigen
zinnen
parkeren
ν χάνω
καταλαβαίνω
στέλνω
παίρνω
verliezen
begrijpen
zenden
nemen
klinker ε
υ
λέω
ιδρύω
zeggen
stichten
2e verv werkwoorden met het accent op de persoonsuitgang
-(α)ώ / -ιέμαι αγαπώ beminnen
-ώ / -ούμαι θεωρώ beschouwen
-ώ / -ώμαι αντανακλώ weerkaatsen
-άμαι λυπάμαι spijt hebben