fbicon

Nieuwgrieks, Vormleer en Zinsleer

Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl
Nieuwgrieks, Vormleer en Zinsleer
Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl

©

 
Grammatica//Morf/MorfWerw/MorfWerw1Rege


Regelmatige en onregelmatige werkwoorden


Regelmatige werkwoorden zijn werkwoorden die zich bij de vervoeging aan zekere regels houden; preciezer gezegd: werkwoorden die als zij aan bepaalde voorwaarden voldoen, bepaald vormen aannemen.

Onregelmatige werkwoorden zijn werkwoorden die dat niet doen; preciezer gezegd: die ofwel niet aan de voorwaarden voldoen, ofwel als zij wel aan de voorwaarden voldoen, toch niet de voorspelde vormen aannemen, dan wel bepaalde vormen niet bezitten.

Het probleem met de onregelmatige werkwoorden in het Grieks is dat een onregelmatig werkwoord niet noodzakelijkerwijs onregelmatig is in alle vormen. Het kan bijvoorbeeld regelmatig zijn in de vorming van het passief, maar niet bij de vorming van de tweede stam; of regelmatig bij bij de vorming van de tweede stam maar niet bij de vorming van het verleden. 

Voorbeelden van 'regelmatige' vorming dienen daarom kritisch bekeken te worden: het opnemen van een werkwoord bij de voorbeelden betekent niet dat dat werkwoord zich ook in andere tijden of wijzen regelmatig gedraagt.

Meestal betreft de onregelmatigheid overigens het onregelmatig vormen van de 2e stam actief of passief of het onregelmatig vormen van de passieve vorm.

Net als in het Nederlands zijn er in het Grieks verschillende groepen regelmatige werkwoorden.
Het Nederlands kent de sterke en zwakke werkwoorden, en binnen de zwakke werkwoorden, de verdeling in de werkwoorden die een stam hebben op een medeklinker uit het 'kofschip' of  'fokschaap', en de werkwoorden die dat niet hebben.
In hetGrieks vallen de regelmatige werkwoorden in eerste instantie in twee, maar daarbinnen in een groot aantal groepen uiteen. Diverse subgroepen kennen weer deelgroepen die een aantal aanvankelijke uitzonderingen onder één noemer vangen. Daarnaastkent het Griekseen groot aantal onregelmatige werkwoorden.


Een bijzondere categorie vormen in het Nederlands de samengestelde werkwoorden. Bijvoorbeeld: nalopen, stofzuigen.
Sommige van deze werkoorden zijn scheidbaar, sommige niet:
scheidbaar: hij loopt de rekening na, hij heeft de rekening nagelopen; niet scheidbaar: hij heeft gestofzuigd.
Hoewel het Grieks ook samengestelde werkwoorden kent, komt het begrip 'scheidbaar' -in de zin dat het voorvoegsel loskomt van de rest van het werkwoord- niet voor. Het Grieks kent wel samengestelde werkwoorden waarbij de toevoeging voor de verleden tijd, het zogenaamde augment, al dan niet tussen het voorvoegsel en de rest van het het werkwoord komt; in het Nederlands te vergelijken met de toevoeging -ge-: ')


Los van de indeling in regelmatige en onregelmatige werkwoorden kent het Grieks net als het Nederlands een categorie hulpwerkwoorden.
Voor het vervoegen is alleen het onregelmatige werkwoord έχω (hebben) van belang. Immers voor de passieve vormen gebruikt het Grieks een aparte werkwoordsvorm op -μαι (in plaats van het Nederlandse hulpwerkwoord 'worden') en voor de toekomende tijden gebruikt het Grieks het partikel θα (in plaats van het Nederlandse hulpwerkwoord 'zullen').


De regelmatige werkwoorden vallen in het Grieks in twee grote groepen uiteen:
- de werkwoorden waarbij het accent (bij de 1e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd) niet  op de persoonsuitgang valt: πληρώνω, λέω, τρέχω, σοκάρω, σερβίρω, ακούω, κλαίω, σκέφτομαι
- de werkwoorden waarbij het accent (bij de 1e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd) wel op de persoonsuitgang valt: αγαπάω/αγαπώ, αντανακλώ, θεωρώ, πληρώ, μιλάω, καθιστώ, θυμάμαι, παραπονιέμαι, εξαρτώμαι, δικαιούμαι (alsmede -καθίσταμαι en δύναμαι).

De werkwoorden van de eerste groep heten werkwoorden van de 1e vervoeging, die van de tweede groep werkwoorden van de 2e vervoeging.


1e vervoeging werkwoorden met het accent op de stam
β, π, φ, φτ, πτ, ευ, αυ β
π
φ
πτ
φτ
εύ
αύ
κρύβω
εγκαταλείπω
γράφω
βλάπτω
βλάφτω
δουλεύω
αναπαύω
verbergen
verlaten
schrijven
beschadigen
werken
werken
doen rusten
γ, κ, χ, χν, σσ γ
κ
χ
χν
σσ
ττ
ανοίγω
πλέκω
προσέχω
φτιάχνω
αναπτύσσω
εισπράττω
openen
breien
opletten
maken
ontwikkelen
incasseren
ζ ζ αγκαλιάζω omhelzen
δ, θ, σ, τ, λ, ρ δ
θ
σ
τ
λ
ρ

πείθω
αρέσω


παρκάρω

overtuigen
zinnen


parkeren
ρ ρ    
δ, θ, σ, τ, λ δ
θ
σ
τ
λ

πείθω
αρέσω

 

overtuigen
zinnen

 
  ν ν
αιν
λν
ρν
  deze
zijn
allemaal
onregelmatig
  klinker ε
υ
λέω
ιδρύω
zeggen
stichten
2e vervoeging werkwoorden met het accent op de persoonsuitgang
-(α)ώ / -ιέμαι   αγαπώ beminnen
-ώ / -ούμαι   θεωρώ beschouwen
-ώ / -ώμαι   αντανακλώ weerkaatsen
-άμαι   λυπάμαι spijt hebben


De onregelmatige werkwoorden έχω (hebben) en είμαι (zijn) onttrekken zich aan deze indeling.


') Veel meer over het onderwerp 'samenstelling van een voorzetsel en een werkwoord' en 'het augment bij een samengesteld werkwoord' wordt op niveau ** besproken.

 

 

 

 

 

© Auteursrecht voorbehouden. Zie pagina Copyright
 

.



 
  
 

Betekenis:
Betekenisleer

l

Zin:
Zinsleer

l

Woord:
Woordleer

l

Letter:
Alfabet

l

Klank:
Fonologie

     

*

*

*

*

   

+

+

De bovenstaande zwarte sterren geven van elke pagina het niveau aan.
1 ster: beginnersniveau
2 sterren: gevorderden-niveau
3 sterren: studieniveau
1 plus: beschouwing
2 plussen: overzicht


  stam op  
1e β etc. 11%
  γ etc. 5%
  ζ etc. 27%
  δ etc. 4%
  ν etc. 21%
  ε etc. 3%
  ρ etc. 4%
    75%
2e άω/ώ/ιέμαι 9%
  ώ/ούμαι 16%
  ώ/ώμαι 0%
  άμαι 0%
    25%
    100%
De percentages zijn gebaseerd op 4500 werkwoorden in Ιορδανίδου.